Ο Προφήτης Χαλίλ Γκιμπράν

Ο Χαλίλ Γκιμπράν εκδίδει το βιβλίο «Ο Προφήτης» το 1923 χωρίς ποτέ να σταματήσει η κυκλοφορία του. Στο έργο με πρωταγωνιστή τον προφήτη αλ Μουσταφά, στην μακρινή πόλη της Ορφαλεζίας, μπορεί κανείς να ανακαλύψει μία όαση φιλοσοφικών συζητήσεων που αναπτύχθηκαν ανάμεσα στον προφήτη και στο πλήθος ανθρώπων που τον σταμάτησαν κατά την άφιξή του. Ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να συλλογιστεί ενεργά διαβάζοντας για τα θεμελιώδη υπαρξιακά ζητήματα μέσα από μια πνευματική και συνάμα ιδιαίτερη προσέγγιση. Μερικά από τα θέματα που συζητούνται είναι: αγάπη, ο γάμος, τα παιδιά, το μοίρασμα με τους άλλους ανθρώπους, το φαγητό – ποτό, η εργασία, η χαρά και η λύπη, το έγκλημα και η τιμωρία, η ελευθερία, η λογική και το πάθος, ο πόνος, η αυτογνωσία, η διδαχή, η φιλία, ο χρόνος, το καλό – κακό, η προσευχή, η ευχαρίστηση, η ομορφιά, η θρησκεία και ο θάνατος.
Ένα ευανάγνωστο βιβλίο για όλες τις ώρες που προβληματίζει και ταυτόχρονα «γαληνεύει». Ένα μικρό – σε μέγεθος- διήγημα με «μεγάλο» περιεχόμενο.

Ο δρόμος της Αυτοεξάρτησης.

«Το να δέχεσαι βοήθεια δεν είναι το ίδιο με το να εξαρτάσαι από τους άλλους», «η προσωπική μου ιστορία μπορεί να καθορίζει την επιλογή μου, ωστόσο δεν μου αφαιρεί τη δυνατότητα να επιλέγω». Ο δρόμος της Αυτοεξάρτησης αποτελεί το πρώτο βιβλίο από τη σειρά «Φύλλα πορείας» του Χόρχε Μπουκάι και μοιράζει απλόχερα αφορμές για να κάτσει κανείς να σκεφτεί.
Χωρίς να κουνάει το δάχτυλο και δίχως θεωρητικές αναλύσεις εξετάζει τη ζωή, τις σχέσεις, τις στάσεις και την συμπεριφορά μας καταθέτοντας την προσωπική του άποψη που διαμορφώθηκε μετά από πολύχρονη θεραπευτική και στοχαστική δράση. Μέσα σε μία πρόταση μπορεί κανείς να ανακαλύψει το νόημα αυτού του βιβλίου: «αυτός ο ενήλικος, και όχι κάποιος άλλος, είναι που θα αναλάβει το μικρό παιδί που έχω μέσα μου. Αυτό είναι αυτοεξάρτηση».
Απλή γλώσσα, μικρές ιστορίες για να σκεφτούμε, σχόλια που μας «κλείνουν το μάτι» είναι ό,τι χρειαζόμαστε για να ξεφύγουμε από το ‘’safe-place’’ που μας δημιουργεί η εξάρτηση από τους άλλους.

Ο Γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγστον

Ένας γλάρος που γεννήθηκε στην αγέλη… ένας γλάρος που αποφάσισε να ξεχωρίσει και κατάφερε να εμπνεύσει πολλούς ανθρώπους όλα αυτά τα χρόνια. Ο συγγραφέας αφιερώνει το βιβλίο «στον πραγματικό Γλάρο Ιωνάθαν που ζει μέσα μας».
Ο Richard Bach εμπνέεται από τους γλάρους που συναντά σε μια προκυμαία και μας παρουσιάζει το Γλάρο Ιωνάθαν, ένα best seller που μετρά πάνω από
60.000.000 αντίτυπα. Ο Γλάρος Ιωνάθαν είναι ένα πουλί που αναζητεί την ευγένεια, τη δημιουργία και με ποιον τρόπο θα καταφέρει τελικά να «πετάξει». Το πέταγμα εδώ έχει μεταφορική σημασία αφού ο πρωταγωνιστής αναζητά το βαθύτερο νόημα της ζωής: «Γι’ αυτούς δεν έχει νόημα το πέταγμα, αλλά το φαγητό. Όμως για τούτον εδώ το γλάρο, μετρούσε πολύ περισσότερο η χαρά παρά το να πετάς».
Στην καινούρια έκδοση παρουσιάζεται το τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο που ο συγγραφέας απέφευγε όλα τα χρόνια να συμπεριλάβει, μια προσωπική κατάθεση του ίδιου το συγγραφέα πώς κατάφερε να εκδώσει τελικά το Γλάρο ακόμη και αν «εξορίστηκε από το ίδιο του το σμήνος».
Εικονογραφημένο με ασπρόμαυρα πουλιά που «ταξιδεύουν», ρομαντικό και πνευματικό χαρακτήρα, αξίζει μια γωνιά στο ράφι της βιβλιοθήκης μας.

Μια νέα αρχή…

«Αύριο ξημερώνει μια νέα αρχή». Αυτή η χιλιοειπωμένη φράση ίσως να αποτέλεσε το έναυσμα πολλών ανθρώπων για το καινούργιο ξεκίνημά τους, την προσπάθειά τους. Υπάρχουν, άραγε, κριτήρια που ορίζουν τη στιγμή για να ξεκινήσουμε και υπάρχουν σκέψεις που περιορίζουν τον ενδεχόμενο φόβο; Στο πρώτο αναγνωριστικό αυτό κείμενο θα μας απασχολήσει ο άνθρωπος αντιμέτωπος με μια νέα…αρχή. Πόσες φορές, λοιπόν, βρεθήκαμε σε εκείνο το τελευταίο σκαλοπάτι απέναντι από την πόρτα, ανοίξαμε το σκληρό εξώφυλλο ενός απαιτητικού βιβλίου, θα ξεκινούσαμε τη διατροφή από Δευτέρα; «Τώρα δεν θα τα παρατήσω», «Δεσμεύομαι ότι..», αλλά και «Φοβάμαι/Αγχώνομαι», «Αν δεν είμαι τόσο καλός;», «Είμαι έτοιμος;» σαν πρώτες σκέψεις. Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είσαι έτοιμος, μπορεί να μην είσαι καλός. Γιατί, ποτέ δεν είμαστε σίγουροι οι άνθρωποι για αυτό που πάμε να κάνουμε, ακόμη και αν έχουμε μελετήσει τη βιβλιογραφία, έχοντας «κατακτήσει» τη θεωρία. Γιατί, ποτέ δεν θα γίνουμε καλοί εάν δεν το επαναλάβουμε ξανά και ξανά.. ίσως και ξανά. Ας κλείσουμε τα μάτια, να φανταστούμε εκείνον τον μικρό – σε ηλικία- εαυτό μας πρώτη μέρα στο θρανίο. Δεν ήξερε να μετράει, δεν ήξερε
να γράφει. Μέσα σε λίγα χρόνια κάποιοι αφοσιώθηκαν στα Μαθηματικά, άλλοι εστίασαν στη Φιλολογία/Λογοτεχνία, ενώ άλλοι διδάσκουν ξένες γλώσσες. Κάθε στιγμή που φαντάζεσαι τη νέα σου αρχή φέρε στο νου εκείνο το πλάσμα πόσο έτοιμο ΔΕΝ ήταν να ενταχθεί στο πλαίσιο ενός σχολείου, πόσες δεξιότητες ΔΕΝ είχε. Και όμως! Το παιδί εκείνο εξελίχθηκε, επανέλαβε, κατέκτησε γνώσεις, εμπειρίες και είναι αυτός που τώρα εσύ κοιτάζεις στον καθρέφτη και ρωτάς «Είναι τώρα η στιγμή;» Πάρε εκείνη την πολύτιμη βαθιά ανάσα γιατί ΤΏΡΑ είναι η στιγμή! «Πρώτα πηδάς από το βράχο και μετά βγάζεις φτερά κατεβαίνοντας προς τα κάτω» σημειώνει ο Αμερικανός συγγραφέας Ρέι Μπράντμπερι. Θα είναι δύσκολο εκείνο το ξεκίνημα, θα θέλει υπομονή, κόπο, ίσως κλάψεις, ίσως φοβηθείς. Επανάφερε στη μνήμη σου τον μικρό-και πάλι σε ηλικία- εαυτό και μάθε από εκείνον τον δρόμο, ξέρει εκείνος να σου πει. Εμπιστεύσου, «γεύσου», νιώσε. Και αν διαπιστώσεις πως κάτι δεν σου ταιριάζει έχεις την απόλυτη ελευθερία να κάνεις ένα «break» από την πολύτιμη προσπάθειά, να σου μιλήσεις, να κάνεις την «ενδοσκόπηση»σου. Μπορεί και να συνεχίσεις, ίσως πάλι αποσυρθείς. Ένα σχετικό παράδειγμα αποτελεί το…μπουφέ! Περνάς από ένα μπουφέ με λαχταριστά γλυκά. Είσαι ελεύθερος να δοκιμάσεις ό,τι θέλεις , δεν θα σου αρέσουν, όμως, όλα. Δοκίμαζε λιχουδιές όπως όταν ήσουν παιδί και τα νοήματα στη ζωή σου δεν θα αργήσουν να έρθουν. Όπως λέει και το ομώνυμο τραγούδι…μπορεί η πιο μεγάλη ώρα να είναι τώρα.

Ενηλικίωση

Η τούρτα βγήκε και είναι τόσο φωτεινή, γιατί τα κεράκια την έχουν καλύψει σχεδόν και είναι στο σύνολό τους 18. Αν γυρίσουμε πίσω στο χρόνο μπορεί να θυμηθούμε: «Όταν ενηλικιωθείς θα έχεις τις ευθύνες σου», «Όταν μεγαλώσεις και βγάζεις τα δικάσου λεφτά να κάνεις ό,τι θέλεις». Ξεκινά, όμως, η ενηλικίωση στα 18; Είναι η ηλικία ορόσημο που σου επιτρέπεται στην ελληνική κοινωνία να «αδράξεις τη μέρα»;
Σε ένα γρήγορο ταξίδι στο παρελθόν πολλοί ψυχολόγοι-αναπτυξιολόγοι μέσω της παρατήρησης και της μελέτης ανέπτυξαν τις δικές τους θεωρίες για την ανάπτυξη του ατόμου έως την ενηλικίωση. Έχουμε την Ψυχοσεξουαλική Ανάπτυξη του Freud (μεταξύ 19ου-20ου αι.), Γνωστική Ανάπτυξη (μέσω παρατήρησης) από τον Piaget (μέσα 20ου αι.), Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης (Ζ.Ε.Α) του Vygotsky (20ος αι.) και την Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, από τη γέννηση έως το θάνατο του Erikson (1950) κ.α.
Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος δεν είναι η ανάλυση των παραπάνω θεωριών. Εύκολα μπορεί κανείς να παρατηρήσει πως, ενώ είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πώς αναπτυσσόμαστε, δεν είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε εύκολα γιατί ΔΕΝ αναπτυσσόμαστε. Φυσικά όχι σωματικά, αλλά τί σκεφτόμαστε, τί φοβόμαστε για να «απογαλακτιστούμε» από τη ασφάλεια που μας χαρίζουν οι «σημαντικοί άλλοι».
Ο Jeffry Jensen Arnett Αμερικανός καθηγητής Ψυχολογίας στις αρχές του 2000 εισήγαγε την θεωρία της «Αναδυόμενης Ενηλικίωσης» (emerging adulthood) περιγράφοντας ένα νέο αναπτυξιακό στάδιο που καλύπτει τις ηλικίες 18-29 ετών. Θα είχε ενδιαφέρον να δούμε τα μερικά αίτια μέσα από εμπειρίες τις καθημερινότητας.
Άραγε υπάρχουν αν-ήλικοι; Εντελώς ετυμολογικά είναι τα άτομα που στερούνται ηλικίας, καθώς αν- στερητικό + ηλικία. Ή απλά τα άτομα φέρονται ανάλογα με την ηλικία τους; Κάτι που είναι χρήσιμο να έχουμε κατά νου είναι : «Είμαστε όσο νιώθουμε». Πράγματι! Όταν επιλέγουμε την μη ανάληψη ευθυνών «μικραίνουμε» ακόμη και αν το σώμα γερνάει και η
αγκαλιά χωράει πιο πολλά άτομα, γιατί τα άκρα μας είναι πια μεγάλα. Και όταν αυτοπροσδιορίζεται το άτομο, κατά τη διάρκεια μιας τόσο σπουδαίας συνειδητοποίησης και κατάθεσης, μπορεί να πει «παιδί είμαι ακόμη».
Μήπως ένα αίτιο της δύσκολης ενηλικίωσης είναι πως ενδεχομένως βρισκόμαστε κάτω από τη φτερούγα των γονέων, η οποία είναι τόσο ζεστή και ταυτόχρονα τόσο ασφυκτική; Το «σύνδρομο της άδειας φωλιάς» είναι συχνό φαινόμενο, το οποίο παρατηρείται συχνά στις ελληνικές οικογένειες και «χτυπά» σε ένα μεγάλο βαθμό τα μικρότερα σε ηλικία μέλη τους. Αναμφίβολα υπάρχει αγάπη από εκείνη τη «φωλίτσα»…Πόσο ήσυχα και ζεστά κοιμόμαστε τα βράδια! Όμως, δεν χωράμε πια εκεί. Τα φτερά μας μεγάλωσαν τόσο και αν δεν φύγουμε έγκαιρα θα σπάσουν.
Δεν θα μπορούσε να παραληφθεί πως όντως διανύουμε μια εποχή που ενδυναμώνει την ανασφάλεια και το αίσθημα της μοναξιάς. Υπάρχουν και οι εξωτερικοί παράγοντες όπως η δύσκολη εύρεση εργασίας, η απρόβλεπτη οικονομία, η έκρηξη βίας, τα σκαμπανεβάσματα των ερωτικών σχέσεων. Είναι μια αλήθεια που παρεμποδίζει το δρόμο της ενηλικίωσης. Η προσδοκία τού να μαθαίνουμε και να σπουδάζουμε σχεδόν για όλη μας τη ζωή μάς τοποθετεί στη θέση του «αιώνιου φοιτητή» και δημιουργείται ένα δικαιολογημένο κόλλημα. Πάντα θα είμαστε με κάτι αντιμέτωποι, με τον προσωπικό μας φόβο, με την πίεση του χρόνου που τον ακούμε να περνά μέσα από τα ρολόγια μας.
Ο δρόμος για την ενηλικίωση δεν είναι μια ευθεία. Υπάρχουν στροφές, ίσως χαθεί κανείς. Δεν θα είναι ένα χαρούμενο γεγονός όταν θα αναλάβουμε την ευθύνη που μέχρι τώρα την επωμίζονταν οι «σημαντικοί άλλοι». Ας ξεκινήσουμε βάζοντας στόχους , από τον πιο μικρό για να φτάσουμε σε εκείνον που θεωρούμε ακατόρθωτο. Η ζωή αποκτά νόημα, γιατί «όποιος έχει ένα γιατί να ζει, μπορεί να αντέξει όλα τα πώς» (Viktor Frankl). Η εξερεύνηση της ταυτότητας μας, η επαφή με τον «κέντρο» μας, την ύπαρξή μας είναι η «ομπρέλα» που καλύπτει όλες τις υπόλοιπες αναζητήσεις μας.
Τελικώς, μια ερώτηση θα μπορούσε να είναι: Μας ορίζει αποκλειστικά ο χρόνος που έχει οριστεί ως ενηλικίωση; Μήπως η στιγμή που «κόβουμε τον ομφάλιο λώρο» με την ψευδαίσθηση της ασφάλειας, είναι η στιγμή της νοηματοδότησης; Το σίγουρο είναι πώς όποτε και να συμβαίνει η ενηλικίωση είναι…εντάξει!