Η τούρτα βγήκε και είναι τόσο φωτεινή, γιατί τα κεράκια την έχουν καλύψει σχεδόν και είναι στο σύνολό τους 18. Αν γυρίσουμε πίσω στο χρόνο μπορεί να θυμηθούμε: «Όταν ενηλικιωθείς θα έχεις τις ευθύνες σου», «Όταν μεγαλώσεις και βγάζεις τα δικάσου λεφτά να κάνεις ό,τι θέλεις». Ξεκινά, όμως, η ενηλικίωση στα 18; Είναι η ηλικία ορόσημο που σου επιτρέπεται στην ελληνική κοινωνία να «αδράξεις τη μέρα»;
Σε ένα γρήγορο ταξίδι στο παρελθόν πολλοί ψυχολόγοι-αναπτυξιολόγοι μέσω της παρατήρησης και της μελέτης ανέπτυξαν τις δικές τους θεωρίες για την ανάπτυξη του ατόμου έως την ενηλικίωση. Έχουμε την Ψυχοσεξουαλική Ανάπτυξη του Freud (μεταξύ 19ου-20ου αι.), Γνωστική Ανάπτυξη (μέσω παρατήρησης) από τον Piaget (μέσα 20ου αι.), Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης (Ζ.Ε.Α) του Vygotsky (20ος αι.) και την Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, από τη γέννηση έως το θάνατο του Erikson (1950) κ.α.
Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος δεν είναι η ανάλυση των παραπάνω θεωριών. Εύκολα μπορεί κανείς να παρατηρήσει πως, ενώ είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πώς αναπτυσσόμαστε, δεν είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε εύκολα γιατί ΔΕΝ αναπτυσσόμαστε. Φυσικά όχι σωματικά, αλλά τί σκεφτόμαστε, τί φοβόμαστε για να «απογαλακτιστούμε» από τη ασφάλεια που μας χαρίζουν οι «σημαντικοί άλλοι».
Ο Jeffry Jensen Arnett Αμερικανός καθηγητής Ψυχολογίας στις αρχές του 2000 εισήγαγε την θεωρία της «Αναδυόμενης Ενηλικίωσης» (emerging adulthood) περιγράφοντας ένα νέο αναπτυξιακό στάδιο που καλύπτει τις ηλικίες 18-29 ετών. Θα είχε ενδιαφέρον να δούμε τα μερικά αίτια μέσα από εμπειρίες τις καθημερινότητας.
Άραγε υπάρχουν αν-ήλικοι; Εντελώς ετυμολογικά είναι τα άτομα που στερούνται ηλικίας, καθώς αν- στερητικό + ηλικία. Ή απλά τα άτομα φέρονται ανάλογα με την ηλικία τους; Κάτι που είναι χρήσιμο να έχουμε κατά νου είναι : «Είμαστε όσο νιώθουμε». Πράγματι! Όταν επιλέγουμε την μη ανάληψη ευθυνών «μικραίνουμε» ακόμη και αν το σώμα γερνάει και η
αγκαλιά χωράει πιο πολλά άτομα, γιατί τα άκρα μας είναι πια μεγάλα. Και όταν αυτοπροσδιορίζεται το άτομο, κατά τη διάρκεια μιας τόσο σπουδαίας συνειδητοποίησης και κατάθεσης, μπορεί να πει «παιδί είμαι ακόμη».
Μήπως ένα αίτιο της δύσκολης ενηλικίωσης είναι πως ενδεχομένως βρισκόμαστε κάτω από τη φτερούγα των γονέων, η οποία είναι τόσο ζεστή και ταυτόχρονα τόσο ασφυκτική; Το «σύνδρομο της άδειας φωλιάς» είναι συχνό φαινόμενο, το οποίο παρατηρείται συχνά στις ελληνικές οικογένειες και «χτυπά» σε ένα μεγάλο βαθμό τα μικρότερα σε ηλικία μέλη τους. Αναμφίβολα υπάρχει αγάπη από εκείνη τη «φωλίτσα»…Πόσο ήσυχα και ζεστά κοιμόμαστε τα βράδια! Όμως, δεν χωράμε πια εκεί. Τα φτερά μας μεγάλωσαν τόσο και αν δεν φύγουμε έγκαιρα θα σπάσουν.
Δεν θα μπορούσε να παραληφθεί πως όντως διανύουμε μια εποχή που ενδυναμώνει την ανασφάλεια και το αίσθημα της μοναξιάς. Υπάρχουν και οι εξωτερικοί παράγοντες όπως η δύσκολη εύρεση εργασίας, η απρόβλεπτη οικονομία, η έκρηξη βίας, τα σκαμπανεβάσματα των ερωτικών σχέσεων. Είναι μια αλήθεια που παρεμποδίζει το δρόμο της ενηλικίωσης. Η προσδοκία τού να μαθαίνουμε και να σπουδάζουμε σχεδόν για όλη μας τη ζωή μάς τοποθετεί στη θέση του «αιώνιου φοιτητή» και δημιουργείται ένα δικαιολογημένο κόλλημα. Πάντα θα είμαστε με κάτι αντιμέτωποι, με τον προσωπικό μας φόβο, με την πίεση του χρόνου που τον ακούμε να περνά μέσα από τα ρολόγια μας.
Ο δρόμος για την ενηλικίωση δεν είναι μια ευθεία. Υπάρχουν στροφές, ίσως χαθεί κανείς. Δεν θα είναι ένα χαρούμενο γεγονός όταν θα αναλάβουμε την ευθύνη που μέχρι τώρα την επωμίζονταν οι «σημαντικοί άλλοι». Ας ξεκινήσουμε βάζοντας στόχους , από τον πιο μικρό για να φτάσουμε σε εκείνον που θεωρούμε ακατόρθωτο. Η ζωή αποκτά νόημα, γιατί «όποιος έχει ένα γιατί να ζει, μπορεί να αντέξει όλα τα πώς» (Viktor Frankl). Η εξερεύνηση της ταυτότητας μας, η επαφή με τον «κέντρο» μας, την ύπαρξή μας είναι η «ομπρέλα» που καλύπτει όλες τις υπόλοιπες αναζητήσεις μας.
Τελικώς, μια ερώτηση θα μπορούσε να είναι: Μας ορίζει αποκλειστικά ο χρόνος που έχει οριστεί ως ενηλικίωση; Μήπως η στιγμή που «κόβουμε τον ομφάλιο λώρο» με την ψευδαίσθηση της ασφάλειας, είναι η στιγμή της νοηματοδότησης; Το σίγουρο είναι πώς όποτε και να συμβαίνει η ενηλικίωση είναι…εντάξει!
